Sekty, pieniądze i władza

Zagrożenia praw pracowniczych, infiltracja sfer ekonomicznych oraz politycznych.
Kwestia infiltracji przedsiębiorstw przez sekty była prawie nieznana do początku lat 90, kiedy to kilka afer ujrzało światło dzienne. Głównie za sprawą scjentologów i ich licznych filii, które zainwestowały w świat przedsiębiorstw i zanotowały kilka szybkich i spektakularnych sukcesów...

Problem zasięgu oddziaływania psychomanipulacyjnego jest prawie niemożliwy do określenia. Wprawdzie, jak to już podkreślaliśmy poprzednio, potrafimy wstępnie określić pojęcie manipulacji, co nie jest jednak jednoznaczne z określeniem zakresu jej zastosowań. Zgodnie z uprzednio wyrażonym poglądem - psychomanipulacją jest każde, a więc werbalne, audialne, wizualne i inne oddziaływanie na psychikę człowieka lub grupy ludzi, które ma na celu poddanie przedmiotu oddziaływania maksymalnemu wpływowi i kontroli jego procesów myślowych i zachowań oraz przekształcenie jego postawy i poglądów, zazwyczaj przy wykorzystaniu z jednej strony niewiedzy lub słabej orientacji tego przedmiotu w sferze światopoglądowej lub innej, zaś z drugiej -jego obojętnego, bądź negatywnego stosunku do społecznie akceptowalnych wartości bądź do przedmiotów czy zjawisk w sferach codziennego życia.

Wprowadzenie w błąd i jego wykorzystanie
Tak pojmowana psychomanipulacja ma zawsze ma charakter społecznie negatywny. Wszak z różnymi formami oddziaływania na psychikę potencjalnego klienta spotykamy się prawie codziennie na przykład w reklamie, zwłaszcza telewizyjnej. Wprawdzie nie zawsze w formie o cechach szczególnego nacisku, lecz z reguły dla osiągnięcia takiego wpływu na psychikę odbiorcy, który może przekształcić lub uformować jego stosunek do wartości czy przydatności określonej grupy towarów. Podobnych, równie nie groźnych lub mało groźnych przykładów występowania psychomanipulacji w naszym życiu można podać znacznie więcej. Nie o takie przykładytu jednak chodzi. W skali europejskiej za szczególnie groźne uznaje się przypadki psychomanipulacji stosowanej przez grupy psychomanipulacyjne. W związku z powyższym wydaje się, że istota tak pojętej psychomanipulacji polega zatem na wprowadzeniu w błąd człowieka lub grupy osób, a następnie wykorzystaniu tego błędu dla celów pożądanych przez stosującego tę psychomanipulację. Cele te mogą być różne, od uzyskiwania korzyści majątkowych do osiągnięcia poczucia pełnej władzy nad człowiekiem lub grupą poddaną psychomanipulacji.

Nie każdy człowiek jest w tym samym stopniu podatny na psychomanipulację. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń można postawić hipotezę, że taką często szczególnie silną podatnością na różne formy psychomanipulacji zazwyczaj charakteryzują się osoby o pewnych zakłóceniach w psychice. Zakłócenia te mogą mieć charakter ilościowy bądź jakościowy. Ilościowy - wówczas, gdy osobowość danego osobnika nie jest w pełni uformowana, nie posiada on jeszcze ustabilizowanego systemu wartości, nie dysponuje wiedzą pozwalającą na wybór społecznie akceptowanych wartości oraz często jest podatny na sugestywne wpływy innych osób. Zakłócenia jakościowe polegają na opieraniu się osobnika na negatywnym układzie wartości, odrzucaniu wartości społecznie preferowanych, negatywnym nastawieniu do społeczeństwa, co często bywa połączone z agresją.

Warunki sprzyjające psychomanipulacji
Podatność na psychomanipulację - to jednak tylko jeden aspekt zagadnienia. Aspekt drugi wiąże się z okolicznościami i warunkami, w których dochodzi lub dojść może do psychomanipulacji o negatywnym znaczeniu tego pojęcia. Niewątpliwie taką okoliczność stanowi zjawisko względnie stałego koncentrowania się ludzi w jednym czasie i miejscu. 

Oczywiście, każda taka koncentracja może mieć także i niezwykle dodatni wpływ na jednostki w niej uczestniczące, ale nie można zapominać o tym, że sprzyja ona także wpływom negatywnym w formach psychomanipulacyjnych. Z koncentracją taką mamy do czynienia tam, gdzie ludzie przebywają wspólnie w jednym czasie i miejscu dlatego, że potrzeba lub konieczność tego wymaga albo z na ogół zawsze pozytywnych obowiązków danych jednostek (np. wykonywaniu pracy, służby wojskowej, nauki w szkole, pobytu w szpitalu, w zakładzie karnym itp.) czy też z różnie uwarunkowanych skłonności lub potrzeb danego osobnika. 

Problematyka sekt nie zamyka się w manipulacji mentalnej, psychomanipulacji czy w jakichkolwiek innych, różnych w swej formie i nazwie manipulacjach psychiką ludzką. Fenomen, jest tak szeroki jak szeroka jest sfera aktywności społecznej. Nie można postrzegać tego zjawiska jedynie przez pryzmat tragedii, w postaci zbiorowych mordów czy samobójstw wyliczonych w poprzednim materiale. Podobnie jak pojmować je tylko w oparciu o zewnętrzny charakter danej grupy. Sekty odbierają i odpierają wszelką krytykę skierowaną przeciwko ich działalności jako atak w konstytucyjnie zagwarantowane im wolności i prawa. Wytykają, że tradycjonalizm, krótkowzroczność lub zbyt wąskie horyzonty nie pozwalają takim ludziom jak prawdopodobnie autorzy niniejszego artykułu zrozumieć piękna misji, jaką niosą w sobie sekty.

(Jeden z kolejnych materiałów poświęcony zostanie w całości metodom obrony swojej pozycji przez sekty na forum krajowym jak również międzynarodowym)

Rosnące znaczenie pieniądza
Bardzo ogólnie ujmując zagadnienie (może nawet zbyt generalnie) należy spojrzeć na sekty na trzech płaszczyznach ich celów (tj. rzeczywistych a nie tylko tych publicznie deklarowanych) oraz kierunkach działania: 1. manipulacja, 2. pieniądze, 3. władza.

Manipulacja była tematem naszego poprzedniego artykułu. W tym momencie istotnym byłoby skupienie się na dwóch pozostałych elementach. Wielokrotnie w wypowiedziach samych poszkodowanych przez sekty w Polsce czy też przedstawicieli społecznych organizacji pomocy przewija się wymiar szkody indywidualnej. Szkoda ta, najczęściej związana z dotkliwym uszczerbkiem materialnym, przedstawiana jest w relacji do despotycznego i charyzmatycznego guru. Jednakże doświadczenia innych państw europejskich zwracają uwagę na o wiele szerszy zakres problemu, którego przyczyną jest stała ewolucja sekt w świecie. 

Na potwierdzenie rzeczywistego pola zagrożeń przytoczono niniejszym fragmenty Raportu Parlamentarnej Komisji Śledczej we Francji "Sekty a pieniądze" (lipiec 1999r.): ...Gdybyśmy mieli w jednym zdaniu scharakteryzować ewolucję zjawiska sekt w ostatnich latach, to stwierdzić można, że w tym, co zjawisko straciło na spirytualizmie, to zyskało na merkantylizmie i szkodliwość jego wzrosła. Badając zjawisko, należało zatem położyć akcent na rozmiary działania w domenie gospodarczej i finansowej......Organizacja sekt nie jest ani zrozumiała ani łatwa do odtworzenia. Ich działalność i struktury są owiane tajemnicą. Często przedstawiane w formie stowarzyszeń o charakterze pozornie wyznaniowym czy ezoterycznym kryją osoby prawne lub fizyczne, których działalność jest zupełnie inna... Gdybyśmy chcieli zarysować historię sekt we Francji oraz na arenie międzynarodowej, jest niezaprzeczalne, że charakter przeważający tej ewolucji, który należałoby wysunąć na plan pierwszy, to rosnące znaczenie pieniądza. Zjawisko początkowo określane poprzez niebezpieczeństwo psychologiczne grożące jednostce, dziś jest tak samo niebezpieczne przez znaczenie gospodarcze i finansowe. Sekty uzyskały niepokojące wpływy gospodarcze i posiadają ogromne znaczenie finansowe do tej pory nie podejrzewane......

Wśród (...) sekt, które Komisja egzaminowała, można wyliczyć 400 struktur zajmujących się działalnością gospodarczą. Większość, to instytucje kontrolowane prawie lub w całości przez sekty, inne, będące strukturami gospodarczymi, w których jeden lub więcej adeptów zajmują pozycję strategiczną, taką jak zarządca, dyrektor lub wyższy urzędnik.....Pierwsza domena działalności gospodarczych struktur sekt znajduje się w sektorze handlu i dystrybucji, dokładnie chodzi o sprzedaż środków spożywczych i dietetycznych, sprzedaż programów (reklamowych, księgowych, zarządzania pomocy w podnoszeniu produktywności), handel produktami rolniczymi, sprzedaż przedmiotów kulturalnych, dzieł sztuki i rękodzielnictwa...

Więzy z wyższą kadrą
... Sekty są obecne w sektorze doskonaleń ia zawodowego i radach dla przedsiębiorstw, zajmują się personelem, ogólną strategią i komunikacją instytucjonalną. W sektorze tym ruchy sektowe liczą na więzy z kierownictwem przedsiębiorstwa i wyższą kadrą, aby przez to ułatwić sobie politykę zatrudnienia i objęcie kluczowych stanowisk przez swoich członków......Sekty interesują się trzecim sektorem: rozwojem osobowym i wypoczynkiem, głównie w formie kursów, konferencji, staży, seminariów......Niektóre wyspecjalizowały się w sektorze informatyki, doradztwie oraz sprzedaży i utrzymania sprzętu. Ten sektor jest cenny dla sekt. Rozwój programów pozwala poznać niezbędne informacje dotyczące klientów i stworzyć bank danych osób rynku, technik handlowych i finansowych. Wreszcie inne sekty zainwestowały w domeny farmaceutyczne i medyczno-socjalne najczęściej w połączeniu z ruchem uzdrawiającym. Ich cele to opieka nad narkomanami, szkolenia dla nowych lekarzy i seminaria uzdrawiające. Kontrolują laboratoria, które produkują artykuły lecznicze, odżywki......Kwestia infiltracji przedsiębiorstw przez sekty była prawie nieznana do początku lat 90, kiedy to kilka afer ujrzało światło dzienne. Głównie za sprawą scjentologów i ich licznych filii, które zainwestowały w świat przedsiębiorstw i zanotowały kilka szybkich i spektakularnych sukcesów...... I tak spółka Dialogic, specjalizująca się w inżynierii informatycznej, której kierownictwo to adepci scjentologii, uzyskała, że zostało jej powierzone przez RAJD, serwis Policji, opracowanie programu pomocy w podejmowaniu decyzji w sytuacjach kryzysowych. Grupa INFI, złożona z siedmiu spółek specjalizujących się w usługach informatycznych, z powodzeniem (wydaje się) nawiązała kontakty z instytucjami Ministerstwa Obrony, takimi jak Dyrekcja techniczna uzbrojenia lądowego i Zjednoczenie przemysłowe broni lądowej. Zaproponowała też swe usługi innym przedsiębiorstwom pracującym dla Obrony Narodowej jak Avions Marcel - Dassault -BreguetAmation, AerospatialiSODETEG, filia Thomsona... Spółka Transylwania specjalizująca się w reklamie sporządziła kontrakt z Ministerstwem Obrony na realizację projektu makiety encyklopedii Armii Lądowej... 

Infiltracja strategicznych przedsiębiorstw
... Jeszcze bardziej niepokojące są usiłowania scjentologów przeniknięcia EDF. Z racji swych zysków (200mld F), wysokiej klasy specjalistów, ważności dziedziny, znacznego budżetu przeznaczonego na konsultacje i badania to przedsiębiorstwo państwowe wydaje się być największą gratką dla sekty. Usiłowania infiltracji odbyły się bezpośrednio przez obecność kilku wyższych urzędników scjentologów, z których jeden zajmował strategiczne stanowisko w sektorze nuklearnym i pośrednio przez współpracę spółek doradczych wywodzących się ze scjentologii......Stowarzyszenie Lepiej być Alfa, dystrybutor metody Silvy, które przeprowadziło energiczną akcję prozelityzmu wśród personelu przedsiębiorstwa Euroeopter, przedsiębiorstwa zaawansowanych technologii, także pod kontrolą Ministerstwa Obrony......Przypadki penetracji przez Avatar otoczenia EDF, szczególnie wśród central nuklearnych, przez organizowanie staży doskonalenia zawodowego według metody tej amerykańskiej sekty (skorzystać miało 300 osób). Kontrola głównej inspekcji przedsiębiorstwa, której wyniki poznano 30 marca 1996 r. położyła kres współpracy EDF z przedsiębiorstwami podlegającymi temu ruchowi... ...Medytacja transcendentalna próbowała pozyskać SAPITEX (przedsiębiorstwo odzieżowe) i narzucić personelowi codzienne seanse medytacji. Jeszcze raz sprzeciw związków zawodowych udaremnił ten projekt......Działalność uzdrowicielska, medycyna równoległa, rozwijają się w atmosferze tajemnicy i ezoteryzmu, które pozostają w analogii z sektami. Guru jest zwykle uzdrowicielem. Osoby z poważnymi problemami zdrowotnymi, naturalnie tworzą potencjalną klientelę......Pozostają w miarę nowe i reprezentatywne z jednej strony - infiltracja środowiska medycznego, z drugiej - rozwój produkcji i sprzedaży produktów paramedycznych. Sektor ten i wpływ ekonomiczny, jaki nań wywarły sekty, przedstawiają duże możliwości finansowe dla tych ostatnich. Domena zdrowia jest w fazie rozkwitu, dzięki rosnącej długości życia...

Sekty w instytucjach dokształcających
... Obecność w Zakładach Doskonalenia Zawodowego licznych organizmów wywodzących się albo powiązanych z ruchem sękowym tworzy jeden z głównych przejawów rozwoju działalności gospodarczej sekt. Chodzi bowiem o sektor w pełnym rozwoju, który skupia sumy ogromne i pozwala inwestować w kluczowe punkty świata przedsiębiorstw. Komisja mogła wiele razy stwierdzić, jak bardzo krańcowy liberalizm, brak czujności, naiwność, które kierują regułami działalności instytucji dokształcających, mogą sprzyjać rozwojowi praktyk sektowych. Wpływ pewnych sekt na instytucje dokształcające i perturbacje, jakie wprowadziły one w funkcjonowanie niektórych przedsiębiorstw są wystarczająco niepokojące, by uzasadnić konieczność reakcji wszystkich, których to dotyczy...... Szkolenie pracowników przedsiębiorstw są zinstytucjonalizowaną formą prozelityzmu i przynoszącą dochód. Szkoleniowiec występuje na planie uznanym przez dyrekcję przedsiębiorstwa. Koszty pokrywane są przez instytucje państwowe. Może to być bardzo skuteczny sposób pozyskiwania nowych adeptów. Za pomocą tego środka można mieć dojście do strategicznych informacji na temat działalności danego przedsiębiorstwa. .. Rynek szkoleń zawodowych stal się miejscem eksperymentów dla wielu metod zrodzonych z psychologii i nauk edukacyjnych; chodzi o domenę, gdzie sekty ogromnie pomysłowe, znalazły sprzyjający teren dla swego rozwoju... Kontrola transferów za granicę rodzi poważne problemy, niezależnie od sektora, którego dotyczy. Biorąc pod uwagę obieg środków sekt, wysokość sum wpłacanych gotówką dzięki hojności adeptów, służy za podstawę oszustw. Dochodzą również trudności napotykane podczas kontroli skarbowej lub celnej, mianowicie niedostateczna współpraca międzynarodowa i przede wszystkim raje podatkowe, które gwarantują nieprzenikalność i bezkarność używanych technik......Międzynarodowe finansowanie sekt odbywa się za pomocą tradycyjnych technik międzynarodowych oszustw. Sekty macierzyste albo ich filie handlowe mogą być sytuowane w krajach o łagodnym prawie podatkowym. Mogą być tworzone różne konstrukcje, aby skupić zyski w miejscach, gdzie rentowność jest maksymalna. Można zacytować odwoływanie się do honorariów bez sprawdzenia rachunku, fikcyjnych kredytów bankowych albo zawyżone sumy świadczeń, zawyżone koszty złożone za granicą. Wszystkie te techniki zostały doskonale opisane w rocznym raporcie z 1997 r Centralnego Urzędu do Zapobiegania Korupcji, którego jeden rozdział został poświęcony sektom... 

Powyższe fragmenty a raczej wybrane cytaty z jednego z raportów francuskich sygnalizują jedynie niektóre z elementów zagrożeń w sferze gospodarki, ekonomii i finansów.

Świetlana kariera
Większość ze znanych sekt prowadzi pewną działalność o charakterze gospodarczym. Powodów jest kilka: uzyskanie maksymalnych korzyści finansowych dla lidera lub liderów grupy, finansowanie działalności mających zdobyć uznanie społeczne, zaangażowanie członków i sympatyków grupy poprzez wykorzystanie tkwiących w nich potencjałów siły i energii. Wiążą się z tym oczywiście pewne zagrożenia, takie jak w związku z nielegalną działalnością gospodarczą, pozaprawne zatrudnianie, niejednokrotnie bez zapłaty, lub za minimalne kwoty. Praca ta często ma wręcz charakter niewolniczy, jednakże w związku z psychomanipulacją jego udowodnienie po raz kolejny znajduje się na granicy możliwości. Poprzez zaniżanie kosztów działalności ekonomicznej, wykorzystując w tym swoich bezgranicznie lojalnych członków firmy znajdujące się w strukturach sekty mają olbrzymie możliwości w wygrywaniu kolejnych zleceń w trakcie przetargów publicznych. Prócz utworzonej przez siebie i prowadzonej działalności gospodarczej, sekty zainteresowane są ingerencją w już istniejące struktury ekonomiczne. Odbywa się to poprzez ustawienie swoich członków na kluczowych stanowiskach danego przedsiębiorstwa. Pracowników danej firmy można zdobyć, werbując ich w trakcie różnych zajęć pozazawodowych jak: kursy językowe, wyjazdy wypoczynkowe, poradnictwo zdrowotne czy psychologiczne, działalność społeczna lub religijna eto. Najskuteczniejszą metodą są jednak kursy szkolenia zawodowego, na których pracownicy powinni podnosić swoje kwalifikacje. Ta sfera związana ze wzbudzeniem motywacji do pracy, kursy asertywności i inne, wykorzystywana jest przez sekty do zbliżenia się do kadry przedsiębiorstwa. Charakter metod w oparciu, o które są one prowadzone, zakrawa niejednokrotnie o eksperymenty psychologiczne. Jeżeli to sekta prowadzi szkolenie jako firma z zewnątrz zatrudniona przez przedsiębiorstwo, to ona decyduje o tym, który z pracowników ukończy szkolenie z wynikiem pozytywnym, a także może wskazać tych, którzy w jej opinii ze względu na posiadane możliwości i potencjał mają przed sobą świetlaną karierę.

Dostęp do informacji
Sekty zainteresowane są, poprzez swoje struktury, również podejmowaniem działań w zakresie informatyki konkretnych instytucji. W szczególności państwowych, finansowych, głównie bankowych posiadających szerokie bazy danych, głównie osobowych. Tworzenie systemów komputerowych, sieci i programów wewnętrznych, poparte ustawieniem swoich członków na odpowiednich stanowiskach, daje sekcie z jednej strony możliwość dostępu i wpływu na strategiczne informacje i działania przedsiębiorstwa, z drugiej nieograniczony dostęp do baz danych dotyczących pracowników i klientów. W jaki sposób może to zostać wykorzystane? Z jednej strony jest to możliwość rzeczywistego kierowania danym przedsiębiorstwem, bez ryzyka poniesienia szkody. Wkomponowanie go w sieć już istniejącą lub tworzącą się, tak aby jego potencjał mógł być wykorzystany przez pozostałe przedsięwzięcia sekty. 

Z drugiej strony dostęp do baz danych pracowników oraz klientów daje olbrzymie pole do działania grupy. W zależności od ich charakteru, tj. czy to są informacje osobowe, finansowe, bankowe i inne, wiadomym jest, kto w jakiej znajduje się sytuacji życiowej, a grupa już poprzez swoje struktury potrafi to wykorzystać. Dla przykładu: wiadomo, kiedy komu urodziło się dziecko, kiedy zmarła najbliższa osoba, jaka jest sytuacja finansowa, kiedy została wzięta przez daną osobę pożyczka w banku i w jakiej wysokości. Można w tym miejscu przedstawić naprawdę długą listę informacji, którymi nikt z pewnością nie chciałby się dzielić z osobami obcymi, a tym bardziej być w związku ze swoją trudną sytuacją życiową wykorzystanym. Np. gdy utracimy kogoś bliskiego, to z pewnością potrzebujemy pewnego wsparcia, i w tej to chwili pewna komórka ze struktury sekty, posiadając taką informację, dzwoni do nas, oferuje swoją pomoc, wsparcie i otuchę. Pod tym pozorem niejednokrotnie angażuje nas osobowo, fizycznie czy też finansowo przedsięwzięcie, z którym przy zdrowych zmysłach nie chcielibyśmy mieć nic wspólnego. 

Poprzednio pisaliśmy już o niebezpieczeństwach, jakie ze sobą niesie psychomanipulacja, której przeprowadzenie jest o wiele łatwiejsze, jeżeli wprowadzenie w błąd (podstęp) wiąże się z wykorzystaniem naszego niecodziennego stanu psychicznego. Kursy samorozwoju czy samorealizacji, wznoszenia się na kolejne pułapy samopoznania wiążą się niejednokrotnie z niebagatelnymi kosztami. Sekta nie chcąc utracić swojego klienta, potencjalnego członka a przede wszystkim źródła dochodu, wskazuje "ten właśnie bank - w którym ma swoich ludzi, który działa w ramach struktury", gdzie bez kłopotów można uzyskać pożyczkę lub kredyt na opłacenie kolejnego stopnia kursu. Czym są przecież pieniądze w stosunku do rzeczywistego poznania własnej natury?!

To nie science fiction
Powracając do kwestii pracowniczych, zastanawiającym jest, dlaczego coraz częściej w różnych przedsiębiorstwach przy rozmowach kwalifikacyjnych lub już w trakcie trwania stosunku pracy, kandydat czy też pracownik poddawany jest różnym testom psychologicznym, badaniom wariografem i innym podobnym. Abstrahując w tym momencie od problematyki sekt, chociaż i tu można doszukać się pewnych związków, to czy ktoś kiedykolwiek zastanawiał się, do czego uzyskane w ten sposób dane i informacje są później wykorzystywane. Czy jako pracownik jestem człowiekiem z całym pakietem przysługujących mi praw i wolności, czy też jedynie elementem maszyny kierowanym (manipulowanym) przez tych, którzy znają moją psychikę, osobowość, wiedzą jak wpłynąć na moją decyzyjność, podporządkują sobie i następnie wykorzystają. Prócz informacji strategicznych dla konkretnych przedsiębiorstw, czy też nawet działów gospodarki, sekty zainteresowane są instytucjami państwowymi. Dostęp do nich, np. w opisany już sposób, stanowić może niewątpliwie olbrzymie zagrożenie dla bezpieczeństwa.

Nikt chyba nie wie jakie mają plany przywódcy kolejnych sekt, sytuacja w tokijskim metrze może okazać się jedynie drobnym incydentem. Członkowie sekt a głównie ich liderzy często mają świadomość atrakcji życia doczesnego i jeśli można przypuszczać, to bardziej zależeć im będzie na zdobywaniu ogromnych fortun, władzy nad coraz szerszymi rzeszami ludzi ale także świadomości o istniejących możliwościach wpływu na ekonomię, gospodarkę i politykę. Istotnym byłoby rozważenie przedstawionych tez w kontekście problemów korupcji, o których tak wiele się mówi i pisze. Metody i kierunki aktywności sekt, powyżej opisane, odnaleźć można w niejednym wewnętrznym dokumencie sekt, oczywiście z podkreśloną dyrektywą a żeby cześć struktur działała pod szyldem religii, co daje "pełnię wolności i odpowiednią rangę" przedsięwzięciu, pozostałe struktury absolutnie nie powinny, ani poprzez nazwę czy też oficjalne kontakty do tego charakteru nawiązywać. Wszystko to powinno być dostosowane do specyfiki społecznej i kulturowej kraju, w jakim sekta zamęcza rozpocząć swoją działalność. 

Przedstawiona sytuacja nie dotyczy wszystkich grup określanych mianem sekt, czy też wszelkiej działalności gospodarczej, lecz głównie tych sekt, najniebezpieczniejszych, o międzynarodowych strukturach. Każda grupa ma swój indywidualny charakter i specyficzne kierunki aktywności. Niewątpliwie więc trudnym jest generalizowanie i poszukiwanie wspólnych elementów tam, gdzie ich nie ma, ponieważ może prowadzić to do wyciągnięcia pochopnych wniosków, które natychmiast zostaną wykorzystane przez sekty w trakcie obrony swoich interesów i ochrony nieskazitelnego wizerunku w oczach społeczeństwa W związku z powyższymi rozważaniami, Szanowny Czytelniku, być może odnosisz wrażenie, iż przedstawione tezy i fakty są tylko pewnymi przypuszczeniami, rodem z literatury science fiction, podobne do tych sugestii, które odnaleźć można u Rona Hubbarda Czy jednak demokracja, a w szczególności ta, o którą tak długo walczyło nasze społeczeństwo ma zostać przeniknięta przez rodzące się totalitaryzmy?

Prof. zw. dr hab. Tadeusz Hanausek
mgr Grzegorz Mikrut

Sekty i Fakty - nr 9 (1/2001)