Misja Czaitanii - Prastara Religia czy Sekta?

Członkowie Instytutu Wiedzy o Tożsamości - Misja Czaitanii wciąż powołują się na waisznawizm jako źródło, z które go wyrośli. Jednakże źródeł Instytutu Wiedzy o Tożsamości - Misja Czaitanii należy raczej szukać w Stanach zjednoczonych (70 lata XX wieku). Elżbieta Serwin liderka grupy w Polsce twierdzi: 

"Misja Czajtanii jest godnym zaufania ruchem religijnym, którego korzenie sięgają przynajmniej 5000 lat wstecz". 

Jednakże, jak podają źródła naukowe, 5000 lat temu waisznawizm, na który przy każdej sposobności członkowie grupy powołują się, po prostu nie istniał. Nie było nawet Wedyzmu, w oparciu o który rozwinął się tzw. Hinduizm, początków którego należy szukać dopiero w XII wieku p.n.Ch.

Założyciel
Założycielem grupy jest Chris Butler. Urodził się w 1948 roku w Nowym Orleanie. Jako dziecko, za przykładem swego ojca zajmował się działalnością filantropijną. Wynikało to z faktu, iż on, jak i cała jego rodzina była pod silnym wpływem filozofii marksistowskiej. Po pewnym czasie, jak podają oficjalne materiały propagandowe grupy: "zaczął interesować się medytacją i yogą. Mógł wówczas dojrzeć płytkość ateistycznej i materialnej filozofii i wypływające z niej braki marksistowskiej, filantropijnej pracy społecznej." [1] 

W 1968 roku w konsekwencji swoich zainteresowań stworzył Haiku School of Nirvana Yoga, stając się dobrze znanym nauczycielem Kundalini i Astanga Yogi pod imieniem "Sai". Zachwycony nauką indyjskiego guru (Bhaktiwedanta Prahbupada założyciela ISKCONu [2]) postanowił przyłączyć się do niego i stać się jego uczniem (1970 rok). 

Po pewnym czasie dochodzi jednak do konfliktu pomiędzy Butlerem a innymi uczniami guru. W konsekwencji napięć i nieporozumień Butler zmuszony zostaje do opuszczenia szeregów ISKCON-u. Po opuszczeniu ISKCON-u (1976 rok) Chris Butler ogłosił się mistrzem, i rozpoczął przyjmowanie swoich uczniów (dokładnie w 1977 r). 

Dla pozyskania autorytetu nazwał się Jagad Guru (nauczyciel świata). Założył również Instytut Wiedzy o Tożsamości "Misja Czaitanii" (Science of Identiti Institute - Chaitanya Mission).

Szaleństwo na punkcie kochanka Kriszny
Członkowie Misji Czaitanii wierzą że muszą "oszaleć na punkcie Kriszny". Całe życie członka Misji powinno być wypełnione myślą o Krisznie. Już od samego rana, zaraz po przebudzeniu powinni myśleć o Krisznie, śpiewać na jego cześć. Podczas śniadania, w drodze do szkoły bądź do pracy, wciąż powinni być skupieni na Krisznie. Spacerując ulicą, prowadząc samochód, jadąc autobusem, przychodząc z pracy czy ze szkoły do domu. Cały czas. W innym przypadku człowiek przygotowuje sobie drogę do piekła.

Na temat Kriszny Chris Butler w jednej z broszurek zatytułowanej "Bóg najbardziej ukochany" pisze "Ludzie jeśli nawet zgadzają się, że Bóg istnieje, to nigdy nie słyszeli o Najwyższej osobie Boga takim, jakim jest On we Vrindawan. Nigdy nie słyszeli o Krisznie i jego poufnych rozrywkach z Jego przyjaciółmi (...) Innymi słowy, w świecie duchowym, niektóre żywe istoty kochają Boga nie jak Boga, lecz jako swojego najdroższego przyjaciela. Żartują z Nim i robią Mu kawały."(str. 4)

Jeśli chodzi o relacje człowieka względem Boga Chris Butler naucza: "Jedynym smakiem, który naprawdę może cię zaspokoić jest smak miłosnego związku z Kriszną. Jeśli rzeczywiście podążasz śladami gopi (...) wtedy zaczniesz kosztować nektaru (...) i będzie to miłość do Kriszny w tonacji miłości małżeńskiej, miłości do Najwyższej Osoby jako twojego kochanka."(str.6) 

Buttler przekonuje swoich wyznawców, że "Nie jest możliwe znalezienie w tym świecie doskonałej osoby, którą można by pokochać ponieważ (...) Każdy jest pusty." Na temat ludzi, których przyrównuje do filiżanek naucza: "Wszyscy chodzą w kółko próżni, ale piszą na swoich filiżankach "pełne". Nauczyciele w szkołach to po prostu gadające, puste filiżanki. Wszyscy uczniowie to sprzedające się puste filiżanki, gromadzące się w pusto-filiżankowych gronach, prowadzące pusto filiżankowe konwersacje.(...) Praktycznie mówiąc każdy jest zwyczajnym pustym zerem bez możliwości dania czegokolwiek."(str. ll)

Tożsamość Misji
Misja Czaitanii przedstawia się z jednej strony jako "niezbędny dla całego ludzkiego społeczeństwa ruch kulturowy", z drugiej strony jako instytucja "naukowa" ("Instytut Wiedzy o Tożsamości"), "ponadwyznaniowa", czy wręcz "neoekumeniczna". Podaje się również za polską misję waisznawizmu liczącego kilkaset milionów wyznawców, prastarej religii opierającej się na takich pismach jak : Wedy, Bhagawdgita oraz Srimad Bhagawatam - spisanych ponad 5000 lat temu. Oprócz tych pism sekta akceptuje Biblię, Talmud, Koran. 

Członkowie Misji Czajtanii przekonani są, że na świecie można znaleźć wielu świętych nauczycieli, ale tylko jednego w pełni doskonałego. Tym doskonałym jest Chris Butler. Jest on jedynym godnym zaufania doskonałym mistrzem duchowym "należącym do linii sukcesji nauczycieli duchowych zwanej Gaudiya Sampradaya" trwającej nie przerwanie przez pięć tysięcy lat.

W związku z powyższymi twierdzeniami warto wiedzieć, iż waisznawizm nie posiada żadnych misji w Ameryce czy Europie jak to przedstawia Chris Butler. W Indiach nikt nie słyszał o Jagad Guru - Butlerze i Jego Misji Czaitanii.

Trzeba wiedzieć, że waisznawizm charakteryzuje się olbrzymią różnorodnością sekt istniejących obok siebie, przenikających się i odwołujących się do któregoś z kilkunastu wcieleń Wisznu [3]. Każda z owych sekt ma swojego guru za naukami którego podąża. Nie można więc mówić o wyłączności i doskonałości tylko jednego mistrza bądź nauczyciela godnego całkowitego zaufania.

Misja Czaitanii bezpodstawnie utożsamia się w swoich publikacjach z hinduskim waisznawizm (w tym bhakti) przy równoczesnym wykrzywianiu go i fałszowaniu. Twierdzenie, że Chris Butler jest jedynym prawdziwym nauczycielem, świadczy o rzeczywistej nieznajomości indyjskiej duchowości, a w szczególności braku jakiegokolwiek pojęcia czym jest waisznawizm a w tym Bhakti-marga [4]. Powoływanie się na pisma powstałe 5000 lat temu budzi zastrzeżenia wśród historyków jak i religioznawców, którzy datują powstanie najstarszego pisma tj, Rig-wedy na XII wiek p.n.Ch., natomiast powstanie Bhagawadgity datuje się na IV wiek p.n.Ch. a nie XXX wiek p.n.Ch. jak twierdzą przedstawiciele Misji Czaitanii.

Metody werbowania
Grupa werbuje nowych członków na wiele sposobów. Najczęstszym sposobem jest organizowanie w wybranych większych miastach Polski otwartych spotkań na przeróżne tematy, nie zawsze związane bezpośrednio z religią. 

Na ulicach naszych miast często spotykamy rozmaitego rodzaju plakaty zapraszające na spotkania zatytułowane: np. Prawdziwe znaczenie jogi, Narkotyki - nie wystarczy powiedzieć Nie, Szczęście w pigułce?, Czy Bóg inkarnuje?, Wznieść się ponad starość, Bhagawvad-gita: starożytna mądrość w dzisiejszym życiu, Bhakti yoga; ścieżka miłości do Boga, Prawdziwe znaczenie medytacji, Załamanie nerwowe - Drzwi do duchowej realizacji? I wiele innych. Misja Czaitanii oferuje także darmowe lekcje medytacji, które jak twierdzi są łatwe, efektywne i przyjemne. 

Medytacje te obejmują: wykłady na temat filozofii bhakti jogi, wegetariański poczęstunek, śpiewanie mantr na cześć indyjskich bogów. Dla pozyskania nowych członków wydają również rozmaitego rodzaju ulotki i broszury.

Pozorna tolerancja
Członków Misji Czaitainii charakteryzuje dość mocne uzależnienie od Chrisa Butlera, jako jedynego człowieka posiadającego absolutne poznanie prawdy.

Grupa ma charakter synkretyczny z silną dominacją myśli wschodniej. Charakter ten może być powodowany kilkoma czynnikami. Nieznajomością wschodniej filozofii jak i próbą dopasowania się do społeczeństwa myślącego i postępującego wedle chrześcijańskich zasad. 

Głoszone przez Misję Czaitanii hasła o tolerancji religijnej i poszanowaniu godności osoby ludzkiej, po głębszej analizie rozmaitych ich publikacji oraz wysłuchaniu choćby części wykładów przez nich organizowanych, nie znajdują potwierdzenia. Chris Butler (Jagad Guru) krytykuje niemalże wszystko i wszystkich. Przykładem tego może być jedna z jego wypowiedzi na temat innych nauczycieli duchowych oraz Kościoła i jego duchowieństwa: 

"Więc zawodowy guru lub eklezjastyczny mistrz duchowy wyznaczony przez kościół czy kogoś kto jest głową parafii, nie może w rzeczywistości zdobyć ludzkiej miłości. Może zdobyć zwolenników i oficjalną wierność wielu głupich ludzi w kościele czy świątyni (...) Jaka jest korzyść z akceptowania takiego guru? Ideą głupich ludzi jest, że osiągnę zbawienie jeśli przejdę przez ten rytuał i udam, że kocham tę osobę jako mojego guru. Nie ma tu kwestii miłości ani prawdziwej przemiany serca. Oni wszyscy mają guru, wszyscy mają księży, wszyscy mają swoich kardynałów, wszyscy mają papieża, ale ponieważ nie ma tam miłości, to wszystko jest oficjalną eklezjastyczną sprawą: dlatego nie ma tam żadnej przemiany serca." [5]

Nasza postawa wobec Misji Czaitanii
Filozofia, jak i nauka którą prezentuje Misja Czaitanii stoi w jawnej sprzeczności z nauką i filozofią chrześcijańską (np. wiara w reinkarnację, samozbawienie poprzez ćwiczenie jogi, pogarda dla ciała, wiara w wielu bogów i półbogów itp.) Wbrew zapewnienia liderów grupy nie ma możliwości ich pogodzenia [6]. Nie można równocześnie być chrześcijaninem i czcić hinduskiego awatarę Krisznę.

Na zakończenie tego krótkiego szkicu odnośnie Misji Czaitanii należy powiedzieć, iż grupa ta fałszuje teksty różnych religii, mieszając je bez jakiegokolwiek zastanowienia, wypaczając biblijny wizerunek Boga i pojęcie modlitwy. Podaje nie do końca prawdziwe informacje dotyczące rzeczywistej jej działalności oraz historii, jak i źródeł z których się wywodzi.

Niezależnie od tego co zostało powiedziane pamiętać należy, że wśród członków Misji Czaitanii znaleźć można wielu ludzi o sercu otwartym i szczerze poszukującym Boga jak i swego miejsca w świecie. Nie należy więc "porzucać dialogu tam, gdzie jest on możliwy, ale też nie wolno lekceważyć" niebezpieczeństw jakie niesie Misja Czaitanii w swej filozofii będącej nieudolną próbą niemożliwej syntezy tego co "wedyjskie" i prawdziwie chrześcijańskie.

Mariusz Gajewski

Autor jest Dyrektorem Centrum Badań Nad Nowymi Religiami "Rafael" w Krakowie

Przypisy.
1. Haribol Polska 1'93(2)

2. Sekten 99 Fragen, was heute jeder wissen mus!, Utrich Rausch, Was sind Ideen der ISKON? Str 101, Printed in Germany 1999; Umschlaggestaltung: Atelier Bauchmann & Seidel, Reischach Satz: ew print & medien service gmbh, Wurcburg Druck und Verarbeitung : Ebner, Ułm

3. Hindu Mythology & Religon, John Dowson, str. 360 -362; Published by Rupa & Co Daryaganj, New Delhi 110 002,, Printed in Indu by Gopsons Papers Ltd.; por. Leaves from Indian culture, Edited and annotated by T.fd.Jagadisan, M.A., Natural Religion in Indie str.70 -73, BLACKIE & SON (INDIA) LIMITED, WARWICK HOUSE; BOMBAY; CALCUTA AND MADRAS

4. Religious Hinduism, Editors R. De Smet and J. Neuner, Vaisnava Bhakti str.296 -298; The nature of Bhakti str.304 -308;, Printed by J. Njarakkatt at St Paul Press Training School, Nagasandra, Bangalore and published by ST PAULS, Sandra, Mumbai ,1997.

5. Haribol Poiska 1'93(2)

6. Krsna and Christ, dr Ishanand Vempney, str. 290-324; Published by X. Diaz del Rio, S.J. GUJARAT SAHITYA PRAKASZH; ANAND, 386 001, INDIA. 

7. The Divinity of Krishna, Noel Sheth, Krishna in the Visnu and Bhagavata Purans str.43-76, Published and printed by Munshiram Manohartal Publishers Pvt. Ltd., New Delhi.

Sekty i Fakty - nr 7 (3/2000)